Wat je moet weten over lootboxes

In videogames komen spelers soms lootboxes tegen. In dit artikel leggen we uit wat ze zijn en hoe ze werken.

Wat is een lootbox?

Een lootbox (letterlijk vertaald: een doos met buit erin) is een virtuele schatkist die spelers in een videogame optioneel kunnen openen om willekeurige, virtuele items te verkrijgen, zoals bijvoorbeeld kostuums (skins).

Hoe verkrijgen spelers lootboxes?

Er zijn drie mogelijkheden voor het verkrijgen van lootboxes:

• In sommige games kunnen spelers lootboxes optioneel kopen met echt geld. Dat gebeurt via microtransacties. De waarde van de inhoud van een lootbox varieert van spel tot spel.
• Andere games bieden spelers de mogelijkheid om lootboxes te kopen met virtuele spelmunten, die ze gratis verdienen door te spelen of door die munten aan te kopen met echt geld.
• Lootboxes kunnen ook als gratis beloning worden gegeven na het voltooien van missies, het behalen van prestaties of het winnen van wedstrijden.

Hoe weet je of een game betalende lootboxes bevat?

De meeste games hebben een PEGI-vermelding op de verpakking of in de digitale game/app-winkel. Let op het icoon dat verwijst naar ‘in-game aankopen’ met daaronder de vermelding ‘inclusief willekeurige items’. Daarnaast is er ook een icoon, in de vorm van een paar dobbelstenen. Dat wordt vaak gebruikt in combinatie met de 18-leeftijdsclassificatie, om aan te geven dat een game gesimuleerde elementen van gokken bevat, zoals simulaties van casino’s of gokautomaten. Een speler kan met deze simulaties of met betalende lootboxes -op een legale manier- nooit echt geld winnen of verliezen.

Welke tips zijn er voor ouders met gamende kinderen?

Het is nuttig dat ouders met hun kinderen praten over hun game-ervaring, net zoals ouders vragen naar de schoolprestaties of de hobby’s. Ouders maken ook best duidelijke afspraken met hun kinderen over in-game aankopen tijdens het spelen van videogames. Een onderzoek van maart 2024 wees uit dat 75% van de Belgische ouders met gamende kinderen tussen de 4 en de 17 jaar een goed zicht hebben op de spelervaring van hun kinderen. Diezelfde studie toont aan dat slechts 30% van de Belgische ouders hun kinderen toelaat om in-content aan te kopen. Een Noorse studie van oktober 2024 wees dan weer uit dat het gebruik van lootboxes door jongeren sterk is gedaald tussen 2019 en 2022. Actief luisteren naar elkaar en samen concrete afspraken maken, bevordert een open en gezonde communicatie over spelervaringen. Blijf als (groot)ouder betrokken en lees zeker ook onze andere tips over afspraken maken of over online veiligheid. En speel zeker eens mee en beleef de spelervaring samen.

Wat als ouders in-game aankopen willen beperken of vermijden?

Ouders kunnen in veel games in-game aankopen of microtransacties -waaronder lootboxes- uitschakelen. Dat kan via de instellingen voor ouderlijk toezicht of via de console-instellingen. Daarnaast kunnen de betaalopties voor in-game aankopen worden beperkt, zodat kinderen slechts een vast bedrag per maand kunnen spenderen. Het is daarom belangrijk dat kinderen via hun eigen account spelen, die onder de ouderlijke account werd geplaatst.

Waarom zijn sommige betalende lootboxes in België niet toegankelijk?

De Belgische Kansspelcommissie oordeelde in 2018 dat lootboxes waarvoor betaald wordt, onder de Belgische gokwetgeving vallen. Er is volgens die brede Belgische gokwetgeving immers sprake van gokken indien er een geldinzet is in een spel, waarbij de speler iets kan winnen of verliezen en waarbij het resultaat (deels) bepaald wordt door toeval. België is het enige land ter wereld dat betalende lootboxes als een vorm van gokken beschouwt, ondanks het feit dat een speler de virtuele items uit betalende lootboxes niet op legale manier kan omzetten in echt geld en er dus geen monetaire winst is. Gamebedrijven die betalende lootboxes in België willen blijven aanbieden, kunnen een betalende goklicentie afsluiten bij de Kansspelcommissie, waarbij een deel van de inkomsten van die lootboxes naar de Belgische schatkist vloeit. De grote gamebedrijven kozen er echter voor om betalende lootboxes in ons land uit te schakelen. Dat betekent dat spelers in België lootboxes alleen nog kunnen verkrijgen via gratis beloningen of gameplay-prestaties – en niet kunnen aankopen met echt geld, noch met aangekochte virtuele spelmunten, tenzij spelers dit omzeilen op illegale manier via bijvoorbeeld een privé internetverbinding (VPN-connectie). Sommige gamebedrijven voorzien wel nog steeds betalende varianten, zonder goklicentie. Die bedrijven riskeren daarmee strafrechtelijke sancties en geldboetes.

Bestaat er een kans dat betalende lootboxes opnieuw toegankelijk worden in België?

Ja, die kans bestaat, al is het nog onduidelijk onder welke voorwaarden. De Belgische Kansspelcommissie oordeelde in 2024 immers dat gokwetgeving dan toch geen ideaal wetgevend instrument is voor lootboxes en raadt de overheid aan om te kijken naar de toepassing van consumentenwetgeving in combinatie met de zelfregulering van de sector, PEGI.

Wat is skin gambling?

Skin gambling is een illegale praktijk waarbij virtuele items, zoals bijvoorbeeld kostuums (skins), worden gebruikt om te gokken of te verkopen voor echt geld op ongereguleerde websites. Skin-goksites zijn niet alleen bij wet verboden, ook gamebedrijven verbieden elke vorm van omzetten van virtuele items in echt geld. Gamebedrijven vragen de overheid om hen te helpen dit soort websites offline te halen.