Problematisch gamen herkennen: handvaten voor (groot)ouders

Zoals met alles in het leven is het belangrijk om balans te vinden. Te veel gamen kan in uitzonderlijke gevallen problematisch worden. Het is als (groot)ouder belangrijk om duidelijke afspraken te maken en aandacht te hebben voor onderliggende oorzaken. We helpen je alvast een stukje op weg.

Wat is problematisch gamen?

Er bestaat nog geen duidelijk omschreven en wetenschappelijk onderzoek naar problematisch gamen. Over het algemeen spreken we van problematisch gamen wanneer iemand overmatig veel tijd besteedt aan het spelen van videogames en dit ten koste gaat van andere activiteiten, relaties of verantwoordelijkheden.

Er is een belangrijk onderscheid tussen een passie voor videogames en problematisch gamen. Het is niet omdat iemand een paar uur per dag games speelt, dat er een probleem is.

Problematisch gamen gaat verder dan “veel gamen”. Bij problematisch gamen merken we een negatieve mentale en/of fysieke impact op verschillende aspecten van het dagelijkse leven. Vaak is er een link met onderliggende oorzaken zoals een situatie op school, minder fijn contact met vrienden, veranderingen in het gezinsleven, enzovoort. De problematiek gaat dus veel verder dan gamen alleen.

Signalen van problematisch gamen

Het is belangrijk om te onthouden dat niet elk kind dat veel gamet, problematisch gedrag vertoont. Als (groot)ouder kan je signalen van problematisch gamen herkennen en daarover in gesprek gaan met je (klein)kind. Veel van de hieronder beschreven aandachtspunten zijn vaak gelinkt aan andere onderliggende oorzaken (los van het gamen zelf). Het is als (groot)ouder dus erg belangrijk om de omgeving en de leefwereld van de persoon in kwestie niet uit het oog te verliezen.

Enkele mogelijke signalen:

• Verlies van interesse in andere activiteiten: hobby’s, sporten, sociale activiteiten of school.
• Obsessief bezig zijn met gamen: constant denken aan gamen, ook als hij of zij niet aan het spelen is.
• Liegen over gametijd: zich niet houden aan de afgesproken schermtijd; stiekem proberen te gamen (bijvoorbeeld ’s nachts of tijdens school- of werktijd) en liegen over hoeveel tijd hij of zij aan gamen besteedt.
• Slecht slapen: blijven gamen tot laat in de avond en slaapproblemen vertonen.
• Irritatie en rusteloosheid: snel geïrriteerd, boos of rusteloos zijn als hij of zij niet kan gamen.
• Verwaarlozing van persoonlijke hygiëne: minder aandacht besteden aan persoonlijke hygiëne zoals douchen of tanden poetsen.
• Schoolprestaties die achteruitgaan: slechte(re) cijfers en minder motivatie voor school.
• Sociale isolatie: zich terugtrekken uit sociale contacten en steeds vaker alleen gamen.
• Fysieke klachten: hoofdpijn, vermoeide ogen, rugpijn.

Wat kan je als (groot)ouder doen om problematisch gamen te voorkomen?

Net zoals we grenzen stellen aan het eten van snoep, tijd op sociale media of uitgaan, is het belangrijk om duidelijke afspraken te maken voor het gamen. Hieronder geven we een paar tips. Elke gezinssituatie is anders dus niet elke tip past noodzakelijk voor jouw (klein)kind. Zo vragen jonge kinderen om andere afspraken dan tieners, studenten of jongeren die al aan het werk zijn.

• Stel duidelijke regels en limieten: maak mondelinge afspraken over schermtijd en de soorten games die gespeeld mogen worden. Houd je aan deze afspraken, wees consistent, maar evolueer ook mee naarmate hij of zij ouder wordt.
• Kijk naar de leeftijdscategorie en stel de nodige zaken in: let op de leeftijdscategorie van videogames en leg afspraken vast via ouderlijk toezicht (zeker indien eerder gemaakte mondelinge afspraken niet voldoende worden nageleefd).
• Wees betrokken bij het gamen: toon interesse in de games en speel eens samen; dit geeft inzicht en maakt het gemakkelijker om over videogames te praten en afspraken te maken.
• Creëer een gamevrije omgeving: zorg er bijvoorbeeld voor dat er in de slaapkamer geen toestellen staan waar videogames op gespeeld kunnen worden.
• Moedig andere activiteiten aan zoals sporten, hobby’s en sociale contacten.
• Wees een goed voorbeeld: beperk je eigen schermtijd en laat zien dat er ook andere bezigheden zijn.

Wat indien het niet loopt zoals verwacht?

In België zijn er verschillende instanties en diensten waar je terecht kan voor ondersteuning, advies en behandeling. Dit kan gaan van preventie en coaching tot professionele therapie. Neem best eerst contact op met je huisarts. Die kan je doorverwijzen naar een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) in Vlaanderen, of diensten voor mentale gezondheid in Brussel en Wallonie. Zo’n centrum biedt gesprekken, therapie en ondersteuning voor de persoon in kwestie als betrokken familieleden.

Op zoek naar meer tips?

Lees deze artikels met tal van informatie om gezonde gewoontes aan te houden.

5 tips om de gezondheid in balans te houden tijdens het gamen

5 concrete tips voor (groot)ouders van spelende (klein)kinderen